این بیمهنامه یکی از مهمترین انواع بیمه خودرو می باشد که خرید آن برای تردد اجباری می باشد.در صورتی که وسیله نقلیهای، تحت پوشش این بیمه نباشد، ممکن است مشکلات و عواقب سنگینی برای راننده و مالک به دنبال داشته باشد.
مدت زمان زیادی است که تهیه بیمه شخص ثالث برای تمامی مالکین خودرو در کشور اجباری اعلام شده است. اگر با خودروی خود مسبب حادثه ای شده باشید و به افراد یا اموال آن ها خسارت وارد کنید، بیمه شخص ثالث این خسارات را جبران می نماید. هدف اصلی این بیمه نامه حمایت از زیان دیده (شخص ثالث) در برابر هزینه های جانی و یا مالی می باشد. در سال ۱۴۰۴، دیه انسان کامل در ماههای حرام ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان اعلام شده است. در صورتی که تصادفات خسارت جانی در پی داشته باشند، پرداخت چنین مبلغی برای خیلی از افراد بسیار دشوار و حتی غیر ممکن است. هرچند با توجه به افزایش قیمت خودروها در چند سال اخیر، هزینه خسارات مالی نیز می تواند چشمگیر باشد. بیمه شخص ثالث در چنین حوادثی کنار راننده مقصر میماند و خسارات را جبران میکند. در حقیقت خرید این بیمه نامه میتواند خسارات ناشی از حوادث و خطراتی که شما را تهدید میکند، کاهش دهد.
در بیمه شخص ثالث سه طرف وجود دارد:
بیمه شخص ثالث سه نوع خسارت را تحت پوشش قرار می دهد:
استثنائات بیمه شخص ثالث
با اینکه بیمه شخص ثالث پوشش گسترده ای دارد، در برخی شرایط تعهدی از سوی بیمه گر وجود ندارد از جمله :
عوامل موثر روی حق بیمه:
بیمه شخص ثالث بر چند اساس تعیین میشود. عوامل مختلفی بر قیمت نهایی این بیمه تأثیر میگذارند. در ادامه به شرح هر کدام از این عوامل میپردازیم:
1- بیمه مرکزی اعلام کننده حق بیمه پایه
مبلغی که برای دیه کامل انسان در ماه حرام اعلام میشود، تعیین کننده حق بیمه در بیمه شخص ثالث و تعهدات این بیمه برای پوشش زیانهای جانی و مالی است. در سال 1404دیه کامل انسان در ماههای حرام 2میلیارد و 133میلیون تومان و در ماههای غیر حرام 1میلیارد و 600 میلیون تومان اعلام شد.
بر اساس تقویم قمری، ماههای حرام شامل ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب است. یعنی اگر شخصی در هر کدام از این چهار ماه فوت کند، میزان دیهای که به او تعلق میگیرد، 533 میلیون تومان بیشتر از سایر ماهها خواهد بود. لذا دارندگان وسایط نقلیه می بایست بر این مهم توجه داشته باشند.
2- عدم خسارت بیمه شخص ثالث و تخفیف های مربوط به ان
تخفیف عدم خسارت با عنوان مخفف «ت ع خ» در بیمه نامهها ذکر میشود، در واقع تخفیفی است که اشخاص بیمهگزار با استفاده نکردن از مزایای بیمه شخص ثالث)گرفتن خسارت) در طول یک سال قرارداد بیمه، میتوانند از آن بهرهمند شوند. هرچه تعداد سالهایی که از بیمه شخص ثالث استفاده نشده بالاتر باشد، بیمهگزار برای تمدید آن از تخفیف بیشتری برخوردار خواهد شد. برای مثال اگر بیمهگزار به مدت یک سال از بیمه شخص ثالث خود استفاده نکرده باشد، در زمان مقرر که برای تمدید بیمهنامه خود به دفتر بیمه مراجعه میکند، از ۵% تخفیف برای سال بعد بهره برده و هزینه کمتری بعنوان حق بیمه پرداخت میکند. سقف این تخفیفات تا ۱۴ سال، یعنی ۷۰% تخفیف است.
با این حساب هرچه تعداد سالهای عدم استفاده بیشتر باشد، تخفیف شما مطابق با جدول پایین، بیشتر خواهد بود:
تعداد سال عدم دریافت خسارت | درصد تخفیف |
یک سال | 5% |
دو سال | 10% |
سه سال | 15% |
چهار سال | 20% |
پنج سال | 25% |
شش سال | 30% |
هفت سال | 35% |
هشت سال | 40% |
نه سال | 45% |
ده سال | 50% |
یازده سال | 55% |
دوازده سال | 60% |
سیزده سال | 65% |
چهارده سال | 70% |
3-کاربری وسیله نقلیه
آنجایی که میزان ریسک در بیمه برای شرکتهای بیمهگر یکی از اساسیترین عوامل تعیین حق بیمه است، نوع کاربری وسیله نقلیه نشان میدهد که شرکت بیمه تا چه میزان متقبل ریسک و هزینههای معمول در حوادث رانندگی میشود. در نتیجه شرایط بیمه شخص ثالث برای کاربریهای مختلف خودرو متفاوت است؛ برای مثال حق بیمه خودروهایی با کاربری تاکسی که میزان تردد بالایی دارند، ۲۰% بیشتر است. همچنین مالکین خودروهای آموزش رانندگی که احتمال خطای راننده در آنها بالا است، باید برای بیمه شخص ثالث، ۱۵% حق بیمه بیشتری پرداخت کنند.
4- بیمه شخص ثالث و جریمه دیرکرد
همانطور که میتوانید برای عدم دریافت خسارت از مزایای تخفیف حق بیمه برخوردار شوید، در مقابل اگر به هر دلیلی برای تمدید بیمه شخص ثالث تأخیر یا وقفهای داشته باشید، ملزم به پرداخت حق بیمه بیشتری هستید. این قانون به علت اجباری بودن بیمه شخص ثالث تصویب شدهاست. رقم جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث به صورت روزشمار محاسبه میشود و حداکثر برای ۳۶۵ روز در نظر گرفته میشود. به این معنا که دیرکرد یک سال با ده سال تفاوتی نخواهد داشت و همان یک سال به عنوان دیرکرد محاسبه می شود. میزان جریمه دیرکرد در سال ۱۴۰4 برای هر روز 13 هزار و 396 تومان است.
5- سقف تعهدات مالی شرکت بیمه در سال 1404
حداقل و حداکثر میزان پوشش مالی بیمه شخص ثالث در سال 1404برابر با 53 و ۶۰۰ میلیون تومان است. اگر بیمهگزار مبلغی بیش از 53 میلیون تومان را به عنوان پوشش مالی در نظر بگیرد، به آن بیمه مازاد شخص ثالث گفته میشود.
6- تخفیف شرکت های بیمه
بیمه مرکزی، هر سال اعلام میکند که حداقل و حداکثر حق بیمه باید چه میزانی باشد. شرکتهای بیمه با توجه به خدماتی که ارائه میدهند و سیاستهای خاصی که در پی میگیرند، مبلغ حق بیمه را در همین بازه تعیین میکنند؛ علت تفاوت حق بیمه شرکتها با یکدیگر در همین است. هر شرکت مبلغ مشخصی را به عنوان تخفیف مجاز در نظر میگیرد تا رضایت مشتریان را بیشتر جلب کنند. اما در نهایت با وجود تخفیفها، حق بیمه نباید از میزان حداقلی که بیمه مرکزی اعلام کردهاست، کمتر باشد.
7- مدت اعتبار بیمه نامه ها برای بیمه شخص ثالث
مدت اعتباری که برای بیمه شخص ثالث تعیین میشود، متغیر است و میتواند از چند روز تا یک سال باشد. به همین جهت است که بعضی از شرکتها، بیمه شخص ثالث را به صورت روزشمار ارائه میدهند. با این حال خرید بیمه شخص ثالث به صورت سالانه برای متقاضیان به صرفهتر است. علت آن هم بیشتر بودن ریسک بیمه شخص ثالث کوتاه مدت است. برای همین قیمت یک بیمهنامه سه ماهه، از یک چهارم قیمت بیمهنامه سالانه بیشتر خواهد بود.
بیمه شخص ثالث برای تمامی دارندگان وسایل نقلیه اجباری است؛ از این رو نداشتن بیمه شخص ثالث حتی برای مدتی کوتاه (حتی در حد یک روز)، عواقبی را برای اشخاص به دنبال خواهد داشت. شرایط مختلفی را میتوان تصور کرد که در آن افراد امکان تمدید بیمهنامه را در تاریخ مقرر نداشته باشند. عواملی مانند: فراموشی، مشکلات مالی و در دسترس نبودن دفتر بیمه. به این ترتیب، اگر برای تمدید تأخیری از سوی مشتری به وجود آمده باشد، شرکتهای بیمه جریمه دیرکرد آن را به صورت روزشمار محاسبه و اعمال میکنند.
هزینهای که تحت عنوان دیرکرد بیمه شخص ثالث به حق بیمه اضافه میشود به هیچ عنوان قابل تخفیف نیست و کاهش یا حذف آن توسط نمایندگی بیمه، تخلف به شمار میآید.
موقعیتهای مختلفی وجود دارد که ممکن است تصمیم به انتقال بیمه شخص ثالث خود بگیرید. چند روش برای انجام این کار وجود دارد:
در موقعیتهای بسیاری مانند عدم رضایت از خدمات، ممکن است تصمیم به تغییر شرکت بیمه شخص ثالث خود بگیرید. در این حالت کافی است برای تمدید بیمه ثالث خود به بیمهگر دیگری مراجعه کنید. درصورتی که بیمه شخص ثالث شما دارای تخفیف عدم خسارت باشد، تمامی سوابق و سالهای تخفیف شما حفظ خواهد شد و به هیچ عنوان از بین نمیرود.
2.انتقال دادن تخفیف بیمه شخص ثالث
یکی از مزایای بیمه شخص ثالث، امکان انتقال تخفیفها است. ممکن است در مواقعی، تمایل داشته باشید؛ تخفیف بیمه شخص ثالث خود را به خودروی دیگری منتقل کنید. این کار در دو صورت امکانپذیر است. حالت اول زمانی است که خودروی خود را بفروشید و ماشین جدیدی خریداری کنید؛ حالت دوم مربوط به زمانی است که قصد داشته باشید تخفیف بیمهنامه خود را به شخص دیگری انتقال دهید. در این صورت انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث فقط در بین اعضای درجه یک خانواده (پدر، مادر، همسر و فرزندان) امکان پذیر خواهد بود.
دقت کنید که در انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث محدودیت «خودروهای مشابه» وجود دارد. با توجه به این قانون، برای انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث باید کاربری دو خودرو یکسان و مشابه باشد؛ برای مثال نمیتوان تخفیف بیمهنامه یک تاکسی را به یک خودروی باری انتقال داد.
علاوه بر جریمه دیرکرد که در نهایت متوجه دارندگان وسایل نقلیه میشود، طبق قوانین بیمه مرکزی تبعات متعدد دیگری هم وجود دارند که برای شخص مشکل ایجاد میکنند؛ این موارد به شرح زیر هستند:
تخفیف عدم خسارت
در صورتی که در تمدید بیمه شخص ثالث خودرویی با تخفیف عدم خسارت تأخیری ایجاد شود، تعداد سالهای تخفیف از بین نرفته و شرکت بیمه آن را در محاسبه حق بیمه لحاظ خواهد کرد. برای مثال ماشینی که سه سال «ت ع خ» دارد، مطابق با روزهای تاخیر در تمدید بیمهنامه جریمه خواهد شد؛ این دیرکرد را بدون هیچگونه تخفیفی باید پرداخت کند. اما در محاسبه حق بیمه اصلی، تعداد سالهای عدم دریافت خسارت و تخفیف متناسب با آن لحاظ میشود. یعنی در پرداخت حق بیمه اصلی، از ۱۵% تخفیف برخوردار خواهد شد.
تمدید بیمه شخص ثالث
اعتبار بیمهنامه از راس ساعت 24 خرید بیمهنامه شروع میشود و در بامداد روز سررسید (که در بیمهنامه ذکر شدهاست) به پایان میرسد. برای مثال در صورتی که سررسید بیمهنامه شما روز چهارشنبه باشد و شما در هر ساعتی از همان روز بیمهنامه خود را تمدید کنید، اعتبار بیمهنامه جدید شما از ساعت 24 شروع میشود و در این فاصله تحت پوشش بیمه شخص ثالث به شمار نمیآید. در صورت بروز حادثه در این بازه زمانی، باید تمامی هزینهها را شخصاً پرداخت کنید.
بهترین زمانی که برای تمدید بیمهنامه میتوانیم به شما پیشنهاد بدهیم، یک هفته قبل از پایان اعتبار است. در مدت زمانی که بیمهنامه قبلی و بیمهنامه جدید، هم پوشانی دارند و تاریخ آن بین هردو بیمهنامه مشترک است، هنگام بروز خسارت از بیمهنامه اول استفاده شده و آن را ملاک قرار میدهند.
اگر ۴ سال تخفیف عدم خسارت داشته باشید، این رقم در بیمهنامه جدید شما نیز درج میشود. در صورتی که در مدت هم پوشانی دو بیمهنامه دچار سانحه شوید و شرایط به نحوی باشد که از بیمه شخص ثالث خود استفاده کنید، با توجه به قوانین بیمه شخص ثالث خودرو درصد خاصی از ۴ سال تخفیف شما کسر میشود که باید در بیمهنامه جدید اعمال شود. در این حالت باید مبلغ کسر شده از حق بیمه اصلی به عنوان تخفیف عدم خسارت را پرداخت کرده و برای تعیین میزان سالهای عدم خسارت؛ الحاقیه بیمه خودرو دریافت کنید.
فقط در یک صورت است که جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث مورد بخشش قرار میگیرد؛ آن هم حالتی که اعتبار بیمهنامه شما در زمانی به پایان برسد که خودرو در پارکینگ نیروی انتظامی باشد. در این حالت میتوانید با ارائه مجوز رفع توقیف به شرکت بیمه طرف قراردادتان، از پرداخت جریمه دیرکرد معاف شوید.
باید گفت که قوانین بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۰ تغییرات محسوسی را تجربه کرد که شما به عنوان یک بیمه گزار باید از این تغییرات و قوانین مربوط به آن اطلاعات کافی داشته باشید:
در ادامه توجه شما را به تغییرات دیگر قوانین بیمه شخص ثالث جلب مینماییم:
اگر جزو رانندگانی هستید که بسیار محتاط رانندگی میکنید و مشمول تخفیف بیمه شخص ثالث شده اید، لازم است بدانید بر اساس اصلاحیه جدید بیمه شخص ثالث، اگر شما خودروی خود را به شخص دیگری بفروشید میتوانید تخفیف بیمه ثالث خود را به خودروی مشابه متعلق به خود یا بستگان درجه اول (شامل همسر، پدر، مادر و فرزندان) منتقل کنید. به طور مثال اگر خودرویی که فروختهاید، خودروای چهار سیلندر مثل پراید باشد، تخفیف بیمه شخص ثالث خود را میتوانید به خودروی چهار سیلندر دیگری مثل پراید، پژو 206 یا تیبا که متعلق به خودتان یا بستگان درجه اول شما است، منتقل کنید.
یکی از مهمترین نکات بیمه ثالث، این است که اگر شرایط زیر موجود باشد، برای دریافت خسارت بیمه ثالث لزومی به مراجعه به مراجع قضایی برای بررسی خسارت نیست و با در دست داشتن کروکی افسر پلیس میتوانید به شرکت بیمه مراجعه و خسارت خود را دریافت کنید:
اگر بروز حادثه رانندگی در اثر معایب خودروی شما مانند فرسودگی، نداشتن چراغ در شب، شکستگی شیشه جلوی خودرو، فرسودگی لاستیک و مواردی مانند این باشد، بیمه خسارت را به فرد زیاندیده پرداخت مینماید اما بر اساس قانون میتواند خسارت پرداخت شده را از شما به عنوان بیمهگذار دریافت نماید.
از جمله مهمترین نکات بیمه ثالث که دانستن آن خالی از لطف نیست، این است که در مواردی شرکت بیمه میتواند بعد از پرداخت خسارت به شخص ثالث، مبلغ پرداخت شده را از شخص بیمه گذار (مقصر حادثه) دریافت کند. در موارد زیر بیمهگر میتواند بهعنوان جانشین زیاندیده به بیمهگذار مراجعه و تمام یا بخشی از خسارت پرداخت شده به زیاندیده را از او دریافت دارد:
یکی از نکات بیمه ثالث این است که طبق ماده 21 قانون اصلاح قانون بیمه شخص ثالث، بیمهنامههای شخص ثالث مانند اسناد رسمی میتوانند بعنوان وثیقه در اختیار محاکم قضایی قرار گیرد. البته این امکان در حوادث غیر عمد وجود دارد و چنانچه حادثهای از روی عمد اتفاق افتاده باشد نمیتوان بیمهنامه را بعنوان وثیقه قبول کرد.
پوشش جانی بیمه شخص ثالث شامل دیه فوت، ارش یا دیه در صورت نقص عضو و هزینه پزشکی است. از کاربردیترین نکات بیمه ثالث این است که اگر در حادثهای شخص زیاندیده بابت آسیب جانی از شرکت بیمه دیه یا ارش گرفته باشد لازم است بداند شرکت بیمه موظف است علاوه بر خسارت پرداخت شده، مبلغی هم بعنوان هزینه پزشکی پرداخت کند تا زیاندیده بتواند آسیب ایجاد شده را جبران کند. طبق اصلاحیه جدید قانون بیمه شخص ثالث، راننده مقصر نیز میتواند علاوه بر ارش یا دیه در صورت لزوم هزینه پزشکی را از محل بیمه حوادث راننده (یکی از پوشش های بیمه شخص ثالث) از شرکت بیمه دریافت کند.